सडक पुगेपछि गाउँमै खुल्यो रोजगारी

कल्पना केसी

घार –म्याग्दी_– ग्रामिण सडकले परम्परागत ग्रामिण जीवनशैलीमा परिवर्तन ल्याउन थालेको छ । सडकको पहुँचसँगै रोजगारीको अवसरहरु गाउँमै थपिएको छ । निर्माणस्थलसम्मै सडक पहुँच पुगेपछि जलविधुत आयोजना समेत सरकारी कार्यालयहरु पनि धामाधम बन्न थालेका छन ।

ग्रामिण सडक पुगेपछि म्याग्दीका गाउँमा कृषी, भवन निर्माण लगाएत विभिन्न निर्माण क्षेत्रमा रोजगारी सृजना गरिरहेको छ । गाउँलेलाई दैलो मै रोजगारी सृजना गर्ने मध्यको एक हो, पोखरे–घार–शिख सडक । भवन निर्माण शैलीमा आएको परिवर्तनसँगै गाउँमै निर्माण मजदुरको माग ह्वात्तै बढेको छ । दक्ष सिकर्मी, डकर्मी मात्र होईन,  ढुङ्गा फोड्ने, गिठी कुट्ने काममा अदक्ष मजदुरको माग बढेको छ ।

यहाँका सवै निर्माण कार्यमा स्थानिय मजदुरहरु नै प्रयोग भएको छ । सडक पहुँचसँगै खुलेको नयाँ रोजगारीको अवसरबाट यस क्षेत्रमा कम्तीमा एक हजारबढी मजदुर लाभान्वीत छन । सामान्य गिटी कुट्ने महिला मजदुरले पनि दैनिक ५ सय देखी एक हजारबढी आम्दानी गरेका छन । यो कमाई औषत नेपाली निर्माण मजदुरको भन्दा बढी हो ।

‘घरको खेतीवाली, गाईगोठ भ्याएर उव्रेको समयमा पनि काम गर्ने ठाउँ पाईएको छ । काम दु:खको भएपनि शिप अनुसारको काम र पैसा पाईएको छ’ पोखरे–घार सडकको दुरविनडाँडा स्थित ढुङ्गाखानीमा गुट्टी गुट्दै गरेकी मनवुजा नेपालीले भनिन्, ‘अग्रीम पेश्की लिएर गिटी कुट्छौं । माग पुर्‍याउनै सकेका छैनौं ।’

सडक निर्माणपछि रैथाने प्रविधीका घर भत्कदै आधुनिक आरसीसि शैलीका भवन बन्न थालेका छन । विद्यालय, श्वास्थ्य चौकी, गाउँपालिकाका वडा कार्यालय समेतका सरकारी कार्यालयहरु पनि आधुनिक शैलीमा निर्माण भैरहेका छन । प्रख्यात अन्नपूर्ण चक्रिय पदमार्गको उत्कृष्ट गन्तब्य तातोपानी–घोडेपानी–घान्द्रुक पदयात्रा मार्गमा धमाधम नयाँ पर्यटक होटल निर्माण र पुराना शैलीका भवन विस्थापित गर्दै आधुनिक भवन निर्माण भैरहेका छन । होटल पूर्वाधार मात्र होईन सरकारी क्षेत्रबाट पनि यही क्षेत्रको मुक्तिमार्ग माविले भर्खर नयाँ आरसिसि भवन निर्माण गरेको छ भने शिख मावि निर्माणाधिन अवस्थामा छ । घारमा आधुनिक श्वास्थ्य चौकी भवन निर्माण भैरहेको छ । भने गापाको वडा कार्यालय निर्माण चरणमा छ ।

‘अव परम्परागत पुराना काठे घरमा पर्यटकको आर्कषण छैन । आधुनिक पूर्वाधारयुक्त नभै पर्यटकलाई आकर्षित गर्न नसक्ने भएपछि आरसिसि संरचनाको आधुनिक होटल पुन:निर्माण थालेको हुँ’ पुनहिलका पर्यटन ब्यवसायी शुशिल पुनले भने, ‘घोडेपानी/पुनहिल नजिककै गिठीवालुवा दुरविनडाँडाको ढुङ्गाखानीबाट ल्याउनु पर्ने भएकोले सडक आएपछि वल्न यहाँका ब्यवसायीले भवन बनाउने होडवाजी भएको छ ।’

सडक निर्माणपछि भवन निर्माण र खेतीपातीमा ब्यवसायीकरण मात्र होईन, जलविधुत आयोजनाहरु पनि धामाधम निर्माण हुन थालेका छन । बेनी–जोमसोम सडक र जोडिएका ग्रामिण सडकहरु निर्माणस्थल सम्मै पुगेपनि अन्नपूर्ण गाउँपालिकामा मात्र ५ वटा आयोजना निर्माणाधिन र निर्माण चरणमा छन । जलविधुत आयोजना निर्माण शुरु भएपछि छुट्टै तिन हजारबढी स्थानियले निर्माण मजदुरमा रोजगारी पाएका छन । स–साना ठेक्कापट्टा र यातायातका साधनमा पनि काम बढेको छ ।

भनिन्छ, सडक पुग्न गाहे, पुगेपछि अन्य विकासका पूर्वाधार पछ्याउँदै आउँछन । समाज विकासको महत्वपूर्ण पूर्वाधार हो, सडक । शहरबाट खाद्यान्न र पेय पदार्थ गाउँ पुर्‍याउने काम मात्र गरेको छैन, गाउँका उत्पादन भएका कृषी उपज बजार पुर्‍याउने मध्यम पनि भएका छन । सडक दैलोमा पुगेपछि यहाँका कृषकले बारीबाटै आलु समेतका तरकारी विक्रिगरी राम्रो आम्दानी गर्न थालेका हुन । लेकाली गाउँसम्म कच्ची ट्रयाक मात्रका सडक भए यातायात चल्छ, ढुवानी सहजहुँदा गाउँको उत्पादन  बजार पुग्छ, दैनिक उपभोग्य बस्तु सस्तो मुल्यमा दैलोमा आईपुग्छ ।

‘सडकले दुई बर्षमै खेती प्रणालीमा परिवर्तन मात्र ल्याएन, रैथाने जीवन शैलीमै परिवर्तन आएको छ । रोजगारी र विकास पूर्वाधारका ढोका पनि खुलेको छ’ अन्नपूर्ण गाउँपालिका, ६ का वडाध्यक्ष कृष्ण बरुवालले भने, ‘सडक निर्माणपछि तरकारी, फलफुल खेतीमा धेरथोर ब्यवसायीक हुन थालेका छन । जलविधुत आयोजनाले पनि काम गर्ने भएको छ ।’